από το Άρδην τ. 19-20, Απρίλιος-Ιούνιος 1999
Μια ώρα μετά την σειρήνα του συναγερμού αρχίζεις και θυμάσαι τα παιδικά σου χρόνια, τότε που ο μπαμπάς σου σε πήγαινε στην παρέλαση και άκουγες τα μαχητικά της πολεμικής αεροπορίας. Έτσι πετάνε πάνω από το κεφάλι σου. Μια φορά. Δυο φορές. Τρεις φορές. Και αρχίζεις να μονολογείς “Τον πούστη πότε θα χτυπήσει;” Και μετά ακούς το σφύριγμα, ειδικά αν η βόμβα πέφτει σε απόσταση πεντακοσίων μέτρων από το σημείο που Βρίσκεσαι. Αν πρόκειται για πύραυλο τον ακούς ακόμα και αν πέφτει πιο μακριά. Μετά ευχαριστείς το Θεό, ακόμα και αν δεν πιστεύεις, που δεν ήρθε πάνω σου. Είναι τρομερό, αλλά όταν είσαι στο Βελιγράδι ή στο Νόβισαντ προσεύχεσαι υπέρ των πιλότων του NATO. Δηλαδή προσεύχεσαι υπέρ της ευστοχίας τους. Αν το παλικάρι δεν είναι εύστοχο, τότε μπορεί ο Σολάνα να ζητήσει συγγνώμη από τη μαμά σου για το λάθος. Και όταν συνηθίσεις την κατάσταση κάθεσαι στο παράθυρο, βλέπεις τα αντιαεροπορικά και φωνάζεις: “Ρίξτε έναν πούστη ρε!!!”.
Όσοι Έλληνες είμαστε στο Βελιγράδι έχουμε υιοθετήσει το “κιχ” για τις βραδινές μετακινήσεις πάνω από γέφυρες. Περπατάμε και κάνουμε συνέχεια “κιχ”. Διότι αν μας χτυπήσουν να έχουμε προλάβει να πούμε “κιχ”. Αλλά όταν σβήνουν τα φώτα αρχίζουν να ηχούν οι σειρήνες και βλέπεις τα αντιαεροπορικά, δεν έχεις διάθεση για πλάκα. Τους άλλους δεν τους βλέπεις, τους ακούς.
Θα απορείτε πως είναι η κατάσταση στο Βελιγράδι. Ο μέσος Γιουγκοσλάβος είναι εγκλωβισμένος μεταξύ NATO και Μιλόσεβιτς. Βρίζουν τον Μιλόσεβιτς που τους έμπλεξε -λένε- στην κρίση, μισούν το NATO για τους γνωστούς λόγους. Αλλά, άρχισαν να κουράζονται. Κάθε μέρα όλο και λιγότεροι πηγαίνουν στις συναυλίες. Την Πρωτομαγιά, νόμιζες ότι βλέπεις πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση σε ελληνική κωμόπολη. Η πλατεία φιλοξενούσε περί τους 300 Έλληνες και άλλους τόσους Γιουγκοσλάβους.
Οι άνθρωποι πια προσπαθούν να διασώσουν την καθημερινότητά τους και να επιβιώσουν. Το μόνο προϊόν που έχει υποστεί μείωση τιμής είναι οι κονκάρδες και τα T-shirts με τους στόχους. Έχουν αγοράσει όλοι και πλέον κανένας δεν αγοράζει άλλα.
Τουρίστες φυσικά δεν υπάρχουν.
Εσείς “εκεί έξω” έχετε καλύτερη ενημέρωση από το μέσο κάτοικο του Βελιγραδίου. Φυσικά και δεν βλέπει εικόνες από πρόσφυγες, δεν μαθαίνει την άλλη άποψη παρά μόνο μέσα από τις αστείες προκηρύξεις που ρίχνει κάθε απόγευμα το NATO. Πριν μας κόψουν το ρεύμα είχαν ρίξει προκήρυξη: “Θα μείνετε χωρίς ρεύμα, νερό και θέρμανση. Αλλά θα έχετε τον Μιλόσεβιτς. Ως πότε; NATO”.
Η κρίση θα τερματιστεί, επειδή ο μέσος Γιουγκοσλάβος είναι πλέον έτοιμος για συμβιβασμό. “Το Κόσοβο δεν το παραδίδεις με υπογραφή, αλλά μπορεί να το χάσεις σε έναν πόλεμο” λέει ένας διπλωμάτης και περιγράφει την πολιτική του Μιλόσεβιτς. Και την ίδια στιγμή έχεις τον Αρκάν (που κυκλοφορεί με ένα στρατό από μπράβους και γκόμενες) να σου λέει ότι θα στήσει κρεμάλες έτσι και αποδεχτούν ειρηνευτική δύναμη στο Κόσοβο.
Προσωπικά πιστεύω πως, εκτός των άλλων, η Γιουγκοσλαβία πληρώνει το έλλειμμά της σε πολιτικούς άνδρες. Κυβερνάται από έναν εξουσιομανή που έχει απέναντι του ανεπαρκείς γραφικούς, τύπου Ντράσκοβπς.
Βέβαια, ο Μιλόσεβιτς φαίνεται πως καταφέρνει να πάρει ισοπαλία στο παιχνίδι και ουσιαστικά φύλαξε Θερμοπύλες, αφού όλοι επέστρεψαν στον ΟΗΕ και το NATO έχασε τον ρόλο του χωροφύλακα. Για αυτόν το λόγο και μόνο θα πρέπει να τον ευχαριστήσουμε. Για τα υπόλοιπα ας τα βρει με τους πολίτες της χώρας του.
Κείμενο που έστειλε φίλος που βρίσκεται στη Γιουγκοσλαβία στις πρώτες μέρες του Μαΐου
