Σηάτλ, η πρώτη ήττα της παγκοσμιοποίησης

533

από το Άρδην τ. 23, Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2000

Την στιγμή που στην περιοχή μας όλα μοιάζουν να ενισχύουν την αμερικάνικη παντοκρατορία -ήττα του Κουρδικού κινήματος, αποσύνθεση της Ρωσίας, επέμβαση στη Γιουγκοσλαβία, αποδοχή τους Τουρκίας ως υποψήφιας χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση- η υπερδύναμη και ο «πλανητάρχης» υπέστησαν μια αποφασιστική ήττα μέσα στην ίδια την Αμερική, στο Σηάτλ, όπου η διάσκεψη του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), διελύθη κυριολεκτικά κάτω από τις συντονισμένες επιθέσεις των διαδηλωτών αλλά και των… περισσότερων χωρών που συμμετείχαν στη διάσκεψη.

Ο Economist, το περιοδικό με την μεγαλύτερη επιρροή στους κυβερνητικούς κύκλους της Δύσης, χαρακτήρισε σε κύριο άρθρο του την αποτυχία της διάσκεψης του Σηάτλ ως μια «Καθολική Καταστροφή» και στον υπότιτλο σημείωνε: «Η κατάρρευση στο Σηάτλ αποτέλεσε μια ήττα για την ελευθερία του εμπορίου και μια επιτυχία για τους επικριτές της παγκοσμιοποίησης».

Η «κυβέρνηση» της παγκοσμιοποίησης

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου ιδρύθηκε το 1995 ως μετεξέλιξη της GATT (Γενική Συμφωνία για τους Δασμούς και το Εμπόριο). Συμμετέχουν σε αυτή 135 χώρες (και μόλις αποφασίστηκε και η εισδοχή της Κίνας) και αποτελεί έναν οργανισμό που στοχεύει στον έλεγχο του διεθνούς εμπορίου και κάθε είδους ανταλλαγών (υπηρεσίες, πνευματικά δικαιώματα, διπλώματα ευρεσιτεχνίας, κ.λ π). Ο ΠΟΕ αποτελεί ένα ισχυρό όργανο στα χέρια των πολυεθνικών και κυρίως των ΗΠΑ για την κατάργηση κάθε δασμολογικής προστασίας, την επιβολή της είσπραξης «πνευματικών δικαιωμάτων» για τις πληροφορίες και ευρεσιτεχνίες (π.χ. πληρωμή δικαιωμάτων στις δυτικές πολυεθνικές των φαρμάκων για κάθε καινούργιο φάρμακο που παράγουν οι χώρες του Τρίτου Κόσμου).

Επιπλέον, ο ΠΟΕ επιβάλλει έλεγχο και στις περιβαλλοντικές ρυθμίσεις που θεωρούνται ως «μη δασμολογικά εμπόδια στην ελευθερία του εμπορίου».

Έτσι, για παράδειγμα, οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν καταδικα-στεί γιατί έχουν απαγορεύσει την εισαγωγή βοοειδών με ορμόνες από τις ΗΠΑ, απαγόρευση που θεωρείται «εμπόδιο στο ελεύθερο εμπόριο», καθώς και οι χώρες που επιβάλλουν περιορισμούς στην εισαγωγή ξυλείας, που προέρχεται από υπερεκμετάλλευση των τροπικών δασών, έχουν επίσης καταδικαστεί για «παρεμπόδιση του εμπορίου».

Τέλος, σημαντικές αποφάσεις του ΠΟΕ προσπαθούν να προωθήσουν την παραγωγή γενετικά μεταλλαγμένων τροφίμων που προωθείται από εταιρείες όπως η Μονσάντο και οι οποίες έχουν το 70% της παραγωγής τους στις ΗΠΑ και μόνο το 1% στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ο ΠΟΕ, κάτω από την πίεση των ΗΠΑ, προσπαθεί να υποχρεώσει την Ευρωπαϊκή’ Ενωση να κα-ταργήσει τις επιδοτήσεις των αγροτικών προϊόντων και να δεχτεί την ελεύθερη εισαγωγή τους από τις ΗΠΑ την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία, κ.λπ.

Ο ΠΟΕ συνιστά ένα αποφασιστικό όργανο της αμερικανικής ηγεμονίας σε παγκόσμια κλίμακα, μια ηγεμονία που θέλει να υποχρεώσει όλο τον πλανήτη να προσαρμοστεί στις αμερικανικές βουλήσεις. Κατά κάποιο τρόπο αποτελεί στον τομέα της οικονομίας, μαζί με τη Διεθνή Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το αντίστοιχο του NATO και των άλλων Στρατιωτικών Συμφώνων των ΗΠΑ

Η διάσκεψη του Σηάτλ

Η διάσκεψη του Σηάτλ ήταν η πρώτη διάσκεψη του ΠΟΕ και είχε τεράστια οικονομική και συμβολική αξία για τις ΗΠΑ και τις πολυεθνικές της.

Η οικονομική αξία της μπορεί να καταδειχθεί και από τα κύρια θέματα που έθετε προς επίλυση:

1.            Συμφωνία για τα τεχνικά όρια του εμπορίου (δηλαδή για κάθε περιβαλλοντικό πολιτικό ή ηθικό εμπόδιο στην ασυδοσία των πολυεθνικών)

2.            Συμφωνία για τα πρότυπα υγείας (πως δηλαδή θα επιβληθεί η κατανάλωση των γενετικά μεταλλαγμένων τροφίμων)

3.            Πνευματικά δικαιώματα. Γεωργία, Επενδυτικά μέτρα (ΤΡΙΜΣ-ΜΛΙ) Η ΜΑΙ -Πολυμερής Συμφωνία για τις Επενδύσεις- στοχεύει να θεσπίσει την ελευθερία της μετακίνησης των κερδοσκοπικών κεφαλαίων και των «επενδύσεων», παρά και ενάντια στην βούληση των επί μέρους κρατών, η οποία είχε απορριφθεί πριν από ένα χρόνο, μετά την κινητοποίηση μη κυβερνητικών οργανώσεων, ιδιαίτερα από τον Τρίτο Κόσμο.

Η ψήφιση των μέτρων που προτείνονταν από τον Νεοζηλαν-δό πρόεδρο του ΠΟΕ Μάϊκ Μουρ και την βασική εισηγήτρια της διάσκεψης, Μαρλήν Μπαρ-σέφσκυ, Υπουργό Εμπορίου των ΗΠΑ θα επισφράγιζε την κυριαρχία των ΗΠΑ και της ελεγχόμενης από αυτές παγκοσμιοποίησης για τα χρόνια που ακολουθούν, αποδυναμώνοντας ακόμα περισσότερο την ισχύ κρατών και οικονομιών εκτός των ΗΠΑ.

Εξίσου σημαντική ήταν η συμβολική και πολιτική σημασία της διάσκεψης: ήταν η τελευταία μεγάλη διεθνής διάσκεψη της χιλιετίας, και καθώς πραγματοποιού- | νταν σε αμερικανικό έδαφος, με την παρουσία του Αμερικανού προέδρου, θα επικύρωνε την είσοδο σε έναν νέο «αμερικανικό αιώνα», μετά τον «θρίαμβο» επί της Γιουγκοσλαβίας.

Και όμως το σενάριο που πραγματοποιήθηκε υπερέβη κάθε φαντασία.

Η πρώτη μεγάλη ήττα της παγκοσμιοποίησης

Η διάσκεψη του Σηάτλ μεταβλήθηκε σε εφιάλτη για τον «πλανητάρχη» κάτω από την συνδυασμένη δράση δύο παραγόντων που εκφράζουν εξ ίσου, αλλά με διαφορετικό τρόπο την αυξανομένη διεθνή αντίδραση και αντίσταση στην κατευθυνόμενη από τις Η-ΠΑ παγκοσμιοποίηση: α) την λαϊκή αντίδραση και β) την αντίδραση της πλειοψηφίας των χωρών και κυβερνήσεων του πλανήτη. Ο συνδυασμός και των δύο υπήρξε καταλυτικός.

α) Η λαϊκή αντίδραση αφορά κατ’ αρχήν τις ίδιες τις ΗΠΑ. Στις κινητοποιήσεις του Σηάτλ συμμετείχαν όλες οι μεγάλες συνδικαλιστικές οργανώσεις των ΗΠΑ, όλες οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, όλα τα δίκτυα προστασίας των μειονοτήτων και των χωρών του Τρίτου Κόσμου, αλλά και ένα μέρος της «νέας δεξιάς» του Πατ Μπιουκάναν. Επιπλέον συμμετείχαν οργανώσεις και προσωπικότητες από όλο τον κόσμο, όπως ο Γάλλος αγρότης Ζακ Μποβέ που έγινε γνωστός για το κίνημα των Γάλλων αγροτών ενάντια στα ΜαΚ Ντόναλντς. Η διεθνής κινητοποίηση ξεπέρασε κάθε προηγούμενο. Γιατί, αν τα τελευταία χρόνια αυξάνεται η ισχύς των πολυεθνικών, αυξάνεται παράλληλα και η ισχύς των μη κυβερνητικών οργανώσεων και ιδιαίτερα των διεθνών δικτύων. Μόνο στις ΗΠΑ και μόνο υπάρχουν 2 εκατομμύρια Μ.Κ.Ο., ενώ οι διεθνείς οργανώσεις που ήταν 6.000 το 1990 έφθασαν τις 26.000 σήμερα!

Και η αποτυχία της επιβολής της Πολυμερούς Συμφωνίας για τις Επενδύσεις (ΜΑΙ) τον Δεκέμβριο του 1998 μετά από την κινητοποίηση των Μ.Κ.0 αποτελούσε ένα σημαντικό προηγούμενο.

β) Παράλληλα, οι κινητοποιήσεις του κινήματος ενάντια στην παγκοσμιοποίηση επέτρεψαν σε όλες τις κυβερνήσεις που θίγονται από την αμερικανική ηγεμονία να αντιδράσουν, οδηγώντας με αυτό τον τρόπο σε παταγώδη αποτυχία τη διάσκεψη.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και προπαντός η Γαλλία αντέδρασαν κυρίως για τα γενετικά μεταλλαγμένα τρόφιμα και τις επιδοτήσεις στη γεωργία, οι χώρες του Τρίτου Κόσμου, ιδιαίτερα οι Ασιατη<ές ενάντια στις ΜΑΙ, τον προστατευτισμό που επιβάλλουν οι Αμερικάνοι σε σχέση με τη βιομηχανία τους· τέλος, σχεδόν όλες οι χώρες αντέδρασαν στην απόπειρα των Αμερικανών να μεταβάλλουν όλα τα πνευματικά επιτεύγματα και τις επιστημονικές ανακαλύψεις σε εμπορικά προϊόντα με διπλώματα ευρεσιτεχνίας, κ.λπ. κ.λπ.

Μέσα λοιπόν στο κλίμα των διαδηλώσεων και των ποικίλων εκδηλώσεων και forum έγινε δυνατή η σύγκλιση αυτών των δύο δυνάμεων και η αποτυχία της «διάσκεψης της παγκοσμιοποίησης».

Έτσι, αυτό που πολλοί διεθνείς αναλυτές επισήμαιναν μετά την πρώτη μεγάλη κρίση της παγκοσμιοποίησης, στην Ν.Α. Ασία, το 1997-98, έγινε πραγματικότητα: Η καθοδηγούμενη από τις ΗΠΑ παγκοσμιοποίηση έχει φθάσει σε ένα οριακό σημείο και θα αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση. Και αυτή πράγματι άρχισε στο Σηάτλ Οι χώρες και οι λαοί δεν μπορούν να ανεχθούν μια παγκόσμια τάξη που διευρύνει τις ανισότητες, αυξάνει τη φτώχια τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, μεταβάλλει τους εργαζόμενους σε μεταναστευτικά κοπάδια και εξαφανίζει κάθε έννοια εθνικής ανεξαρτησίας και εντοπιότη-τας, ενώ μας απειλεί με την κλω-νοποίηση, τα γενετικά μεταλλαγμένα τρόφιμα, τις τερατογενέσεις. Η χιλιετία δεν έκλεισε με τον θρίαμβο της παγκοσμιοποίησης αλλά με την πρώτη μεγάλη, συμβολική και πολιτική ήττα της. Και, βέβαια, την ήττα του πλανητάρχη.

Κλείνοντας, ας δούμε πως περιγράφει ο συμπατριώτης μας Τζιμ Δεσύλλας από το Πόρτλα-ντ, την επίθεση των αστυνομικών ενάντια στους διαδηλωτές του Σηάτλ:

«Πυροβόλησαν από ενάμισι μέτρο απόσταση έναν νεαρό δίπλα μου κατευθείαν στο πρόσωπο με λαστιχένιες σφαίρες και του έσπασαν όλα τα μπροστινά δόντια. Όταν συνέβη αυτό, τα έχασα. Ξέχασα ότι θα μπορούσα να γίνω είδηση για όλους σας και άρχισα να φωνάζω στους μπάτσους ‘τι διάολο συμβαίνει με εσάς; είστε άρρωστοι;’. Έτσι ο αστυνομικός με σημάδεψε στο πρόσωπο με το όπλο του. Αυτή ήταν η απάντησή του. Αρχικά έβαλα τα χέρια μου στο πρόσωπο για να μην χάσω τα δόντια μου. Και μετά σκέφτηκα ‘στο διάολο να πάει!’ Φορούσα το μπλουζάκι-στόχο, που γράφει ‘παράπλευρες απώλειες’, το γνωρίζετε; Με τον στόχο όμοιο με αυτόν που φορούσαν κατά τον βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας. Και φώναξα σ’ αυτόν τον τύπο: ‘εμπρός πυροβόλησε! Εδώ! Εδώ είναι ο στόχος!’ Δεν με πυροβόλησε.»

Έτσι, οι βομβαρδισμένοι της Γιουγκοσλαβίας πήραν την εκδίκησή τους στο… Σηάτλ!