από το Άρδην τ. 40-41, Ιανουάριος-Μάρτιος 2003
Η συνάρθρωση εθνικού και κοινωνικού, κοινοτιομού και αυτονομίας, συλλογικών υποκειμένων και ατομικότητας, αποτελεί το μόνιμο και διαρκές ζητούμενο μιας χώρας, όπου η συλλογικότητα εμφανίζεται ως ο αντίποδας της ατομικής αυτονομίας, ή το αντίστροφο, και αυτό παρά την πρόταση του «προσώπου» που φαίνεται να αίρει αυτή την αντίφαση με δημιουργικό τρόπο. Και όμως σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, μόνο η συνάρθρωση των διαφορετικών συνιστωσών μπορεί να οδηγήσει σε ένα οποιοδήποτε απτό αποτέλεσμα. Το 1821 θα συνδυάσει την εθνική απελευθέρωση με τα δημοκρατικά αιτήματα που ανέδειξε η Γαλλική Επανάσταση, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι θα συνδυαστούν με το δημοτικισμό και την δημοκρατική επανάσταση του 1909, η Αντίσταση ενάντια στους Γερμανούς με το αίτημα της λαϊκής κυριαρχίας και ο αντιδικτατορικός αγώνας με βαθύτατα αιτήματα κοινωνικών μετασχηματισμών. Εθνισμός και Κοινωνισμός αναδεικνύονται στους δύο σταθερούς και μόνιμους πόλους της ελληνικής πραγματικότητας. Κάθε απόπειρα διαχωρισμού των οδηγεί είτε σε εκτρώματα είτε σε περιθωριακές λογικές.
Και μόνον όταν ο κοινωνισμός συνδέθηκε με την βαθύτατη κοινοτιστική επίδοση της χώρας και επομένως βυθίστηκε στο γηγενές έδαφος, τότε μπόρεσε και να αποκτήσει πλειοψηφική λογική, όπως θα συμβεί με το κοινοτικό υπόβαθρο της επανάστασης του ’21 και τον κοινοτιστικό κοινωνισμό της Ελεύθερης Ελλάδας στη διάρκεια της Αντίστασης ενάντια στους Γερμανούς.
Τα κείμενα που παραθέτουμε προσπαθούν να διερευνήσουν αυτή τη σχέση εθνικής και κοινωνικής διάστασης, είτε πρόκειται για συγγραφείς καταγεγραμμένους στον κοινωνισμό -όπως οι Δημήτρης Γληνός, Νίκος Σβορώνος και Αρης Βελουχιώτης- είτε καταγεγραμμένους στον εθνισμό, όπως ο Ίων Δραγούμης και ο Περικλής Γιαννόπουλος. Όσο για τον Κωνσταντίνο Καραβίδα και τον Ντίνο Μαλούχο. αυτοί θα επιχειρήσουν ανοικτά να πραγματοποιήσουν τη σύνθεση πάνω στο έδαφος του ελληνικού κοινοτισμού. Τέλος τα κείμενα του Στέφανου Μπεκατώρου για τη σκέψη του Ίωνα Δραγούμη και του Γιώργου Καραμπελιά για τη σχέση εθ. -σμού και κοινωνισμού στην παράδοση της ελληνικής Αριστεράς, ολοκληρώνουν το αφιέρωμα.
άρδην
