Οι Έλληνες συνέδεαν τον πόλεμο με την όρχηση και ο Αθήναιος μαρτυρεί ότι οι καλύτεροι στη μάχη είναι οι καλύτεροι στους χορούς. Να όμως που και σήμερα ο Ζεϊμπέκικος παρελήφθη –αν αληθεύει– από τους οπλομάχους ζεϊμπέκηδες. Όπως ο λυρικός, έτσι και ο ρεμπέτης δεν μιλούν για ήρωες, αλλά είναι ήρωες οι ίδιοι. Αντικείμενο του τραγουδιού τους είναι κυρίως οι ίδιες τους οι προσωπικότητες – αντίθετα απ’ ό,τι στο έπος και στο δημοτικό τραγούδι. Όλοι οι χαρακτηρισμοί, που αποδίδουν στους λυρικούς ποιητές οι κλασικοί φιλόλογοι, ταιριάζουν και στους ρεμπέτες.
Αντιγράφω μερικούς, ιδιαίτερα απ’ τον Bowra και τον Lesky: «(κάνουν) πολεμική με το τραγούδι». «Έντονη περιφρόνηση προς την παράδοση» (ακόμη και ο Πίνδαρος ζητάει το κρασί να είναι παλιό, μα τα τραγούδια νέα). «Επιθυμία να υποτιμήσουν κληρονομημένες πεποιθήσεις». «Αναφορά σε όλα όσα τους καίνε την καρδιά, σε όλα όσα αναδεύουν τη χαρά και την οργή τους». Εκμετάλλευση της δυναμικότητας του λαϊκού λόγου ως φορέα της ποίησης. Καταδίκη της απιστίας, της ατιμίας, της επιορκίας «με τα χειρότερα λόγια». Κατάρες, παράπονα προς θεούς, κακογλωσσιά. «Πολυάριθμες μικρασιατικές λέξεις» (Ιππώναξ). «Μια ένταση αισθήματος ανεβασμένη στο έπακρο». «Συνεχής αναφορά στο προσωπικό αίσθημα». Φιλαλήθεια, παρωδίες, ψόγους, ύβρεις κατά εχθρών και φίλων.
Πάθος, μίσος, καημό, λαχτάρα, πόθο, συγκίνηση. Είναι πραγματικά το ρεπερτόριο του ρεμπέτικου. Όπως πολλοί από τους λυρικούς υπήρξαν χθαμαλής καταγωγής ή ξεπεσμένοι ή εξόριστοι ή μετανάστες ή ζούσαν στο περιθώριο και στη φτώχεια, το ίδιο και οι ρεμπέτες. Όπως η λυρική ποίηση δημιουργήθηκε σε εποχή μεγάλων μετακινήσεων και αναμίξεων πληθυσμών, έτσι και το ρεμπέτικο. Όπως οι λυρικοί άντλησαν από το λαϊκό ανώνυμο και ανεπίσημο τραγούδι, όχι μόνο μέτρα όπως τον ίαμβο, αλλά και θέματα, έτσι έκαμαν και οι ρεμπέτες. Και όπως οι πρώτοι εξαφάνισαν το λαϊκό τραγούδι, έτσι το εκμηδένισαν και οι ρεμπέτες.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Θ. Γκόρπας, Στο ρεμπέτικο
Γ. Χριστοφιλάκη, Από τον θεό Πάνα στον συμπαντάρχη Μάρκο Βαμβακάρη
Γ. Μανιάτης, Το ρεμπέτικο και οι αρχαίοι Έλληνες λυρικοί ποιητές
Γ. Σπηλιόπουλος, Και ματζόρε και μινόρε
Α. Καραντώνης, Οι ελληνικοί χοροί
Θ. Γκόρπας, Απόστολος Χατζηχρήστος: ο πιο μεγάλος και ο πιο άγνωστος
Φ. Μπάρλας, Σταυροφορία της Φιλοσοφικής Σχολής κατά των «βαρβαρογενών ασμάτων»
Ε. Σειραγάκης, Το λαϊκό στοιχείο στην ελληνική οπερέττα
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ PDF
Internet Archive
Academia
Ακολουθήστε το Άρδην στο Facebook
Εγγραφείτε στο κανάλι του Άρδην στο Youtube
