Του Νίκου Μελέτη από το liberal.gr
Στο χάος κινδυνεύει να βουλιάξει και πάλι η Λιβύη, με τις συγκρούσεις ένοπλων ομάδων να είναι πλέον καθημερινές, ακόμη και στην πρωτεύουσα Τρίπολη, ενώ οι εσωτερικές συγκρούσεις και η αναδιάταξη συμμαχιών προκαλούν ανησυχία στην Ελλάδα, καθώς η Τουρκία προσπαθεί να εκμεταλλευθεί την ευκαιρία και να εδραιώσει ακόμη περισσότερο τη θέση της.
Στην Λιβύη συνεχίζουν να υπάρχουν δυο κυβερνήσεις, αυτή της Τρίπολης η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας (GNU) με επικεφαλής τον Αμντουλ Χαμιντ Ντμπειμπά και η Κυβέρνηση Εθνικής Σταθερότητας (GNS) που προς το παρόν έχει έδρα τη Σύρτη με επικεφαλής τον Φατχί Μπασάγκα.
Το Κοινοβούλιο έχει αποσύρει την εμπιστοσύνη του από την κυβέρνηση Ντμπεϊμπά και στηρίζει την κυβέρνηση GNS, αλλά οι απόπειρες του Μπασάγκα να εισέλθει στην Τρίπολη ώστε να αναλάβει την κυβέρνηση απέτυχαν λόγω της στήριξης ισχυρών ένοπλων ομάδων προς την κυβέρνηση Ντμπειμπά.
Και οι δυο πρωθυπουργοί θεωρούνται πολιτικοί που συνδέονται στενά με την Τουρκία, η οποία μέχρι τώρα κρατά διακριτικές ισορροπίες και ο Μπασάγκα μάλιστα ήταν υπουργός Εσωτερικών στην προηγούμενη κυβέρνηση και εμπνευστής του Μνημονίου για τη Στρατιωτική συνεργασία με την Τουρκία, που άνοιξε το δρόμο για το Τουρκολυβικό Μνημόνιο.
Επίσης ο Μπασάγκα αν και έχει στενούς δεσμούς με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους κατόρθωσε να κερδίσει τη στήριξη του Ακιλα Σάλεχ προέδρου της Βουλής και στον οποίο οφείλει και την εκλογή του ως πρωθυπουργού. Και αυτό παρά το γεγονός ότι ο Σάλεχ στην διάρκεια του εμφυλίου, όπως και ο στρατηγός Χαφτάρ ελέγχοντας την Ανατολική Λιβύη, είχαν τη στήριξη της Αιγύπτου και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων που αντιμετωπίζουν τους Αδελφούς Μουσουλμάνους ως θανάσιμη απειλή.
Όμως σε ένα συνεχές υπόγειο και χωρίς αρχές παζάρι για τη νομή της εξουσίας και των δισεκατομμυρίων από τα έσοδα της εξαγωγής πετρελαίου τις τελευταίες εβδομάδες συμβαίνουν ανατροπές στις συμμαχίες και στους εσωτερικούς συσχετισμούς που είναι ιδιαίτερα ανησυχητικοί.
Έτσι δυο ηγετικές μορφές της Λιβυκής κρίσης, ο πρόεδρος της Βουλής Ακιλα Σάλεχ και ο στρατηγός Χαφτάρ οι οποίοι τα προηγούμενα χρόνια ήταν επικεφαλής των δυνάμεων που αμφισβητούσαν το Τουρκολυβικό Μνημόνιο και ήταν αντίθετοι στην τουρκική στρατιωτική παρουσία στην Λιβύη, φαίνεται να είναι σε τροχιά αλλαγής στάσης.
Και αυτό συμβαίνει την ώρα που ο πρόεδρος Ερντογάν πιέζει για να υπάρξει μια μεσολαβητική προσπάθεια από την Τουρκία με πρόκληση που έχει απευθύνει στον πρόεδρο της Βουλής Σάλεχ και τον πρόεδρο του Ανώτατου Συμβουλίου του Κράτους και ισχυρό παράγοντα των Αδελφών Μουσουλμάνων Αλ Μισρι, να μεταβούν στην Κωνσταντινούπολη για συνάντηση, ώστε να αρθεί το αδιέξοδο για το συνταγματικό πλαίσιο των εκλογών.
Το εντυπωσιακό είναι ότι ο ίδιος ο Ακίλα Σάλεχ σε δηλώσεις του την Πέμπτη, εγκατέλειψε εντελώς τις επιφυλάξεις αλλά και την εχθρότητα που υπήρχε έναντι της Τουρκίας και επιβεβαίωσε ότι επίκειται επίσκεψη του στην Τουρκία παρουσιάζοντας μάλιστα ένα εντελώς διαφορετικό ύφος απέναντι στην Άγκυρα:
«Υπάρχει προσέγγιση με την Τουρκία… δεν υπάρχει μόνιμη ρήξη ή διαρκής αντίπαλος. Η πολιτική είναι ευέλικτη και υπόκειται σε ανάπτυξη και αλλαγή. Έχει προγραμματιστεί επίσκεψη στην Τουρκία, αλλά δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί λόγω των πρόσφατων γεγονότων στη Λιβύη», δήλωσε στο Al-Massar TV.
Όμως μια ακόμη ανησυχητική εξέλιξη είναι ότι μετά την κρίση που προέκυψε με την απόφαση του Ντμπεϊμπά να απολύσει τον μέχρι τώρα ισχυρό άνδρα της Κρατικής Εταιρίας Πετρελαίου (NOC) Μουσταφά Σανάλλα και να ορίσει στην θέση του τον Φαρνάτ Μπεντγκάρα, υπήρξε προσέγγιση του στρατηγού Χαφτάρ με τον μέχρι τώρα άσπονδο εχθρό του.
Ο Χαφτάρ που μέχρι τώρα με τις δυνάμεις του και τις ελεγχόμενες από τον ίδιο φυλές είχε επιβάλει αποκλεισμό των πετρελαιοπηγών με αποτέλεσμα σε μια κρίσιμη στιγμή για την ενεργειακή επάρκεια της Ευρώπης να έχουν διακοπεί οι εξαγωγές από τη Λιβύη, αμέσως μόλις ανέλαβε ο νέος διοικητής του NOC ο οποίος έχει στενές σχέσεις και με τα ΗΑΕ και με τον Χαφτάρ, επέτρεψε τη μεταφορά του πετρελαίου και ήδη άρχισαν οι πρώτες εξαγωγές.
Ο απολυμένος πρόεδρος του NOC που είχε στενούς δεσμούς με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους κατήγγειλε ότι πίσω από την εξέλιξη αυτή είναι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και έγινε γνωστό ότι ο γιος και υπαρχηγός του Χαφτάρ είχε συνάντηση με εκπροσώπους του Ντμπεϊμπά στα Εμιράτα πριν μερικές εβδομάδες όπου εκεί έγινε και το «συνοικέσιο».
Η στροφή Ντμπεϊμπά προς τον Χαφτάρ έγινε με στόχο να εξασφαλίσει καταρχήν έσοδα από τις εξαγωγές πετρελαίου και συγχρόνως να διασπάσει το μέτωπο Σαχέλ-Χαφτάρ που μέχρι τώρα στήριζαν τη νέα κυβέρνηση της Σύρτης.
Ακόμη βεβαίως είναι πρόωρο για να εκτιμηθεί εάν αυτές οι εξελίξεις σημαίνουν και γενική προσπάθεια παραμερισμού των Αδελφών Μουσουλμάνων, δημιουργείται προβληματισμός εάν πρόκειται για προεόρτια αλλαγής στάσης και της Τουρκίας έναντι των Αδελφών Μουσουλμάνων μετά και τη διαδικασία προσέγγισης της Άγκυρας με την Αίγυπτο και τα ΗΑΕ όπου ένας βασικός όρος ήταν η διακοπή στήριξης του Ερντογάν στην οργάνωση αυτή.
Η Τουρκία που έχει καλές σχέσεις και με τον Ντμπεϊμπά και τον Μπασάγκα, επιδίωκε να βρεθεί λύση στο αδιέξοδο και να υπάρξει πολιτική λύση ώστε να μην απειληθεί η επιρροή την οποία σήμερα διαθέτει στην Λιβύη. Και με την αλλαγή στάσης του Σάλεχ και τον προσεταιρισμό του Χαφτάρ από τον Ντμπεϊμπά, ελπίζει ότι αποδυναμώνει τους δυο παράγοντες που δημόσια και έντονα καταδίκαζαν την τουρκική εμπλοκή στην Λιβύη.
Μέσα σε αυτό το πραγματικό χάος η Αθήνα δεν έχει αξιόπιστη επαφή και δίαυλο με κανέναν παράγοντα της Λιβυκής κρίσης και σε μεγάλο βαθμό στηρίζεται για πληροφορίες αλλά και για αποστολή μηνυμάτων, στο Κάιρο, το οποίο βεβαίως έχει ζωτικό συμφέρον για την αποκατάσταση της ομαλότητας στην γειτονική του χώρα.
Ένα ακόμη δίλημμα που αντιμετωπίζει η Αθήνα είναι σε τι καθεστώς θα μεταβεί στην Τρίπολη ο νέος Έλληνας πρέσβης Ν. Κοτροκόης, καθώς είναι δίκοπο μαχαίρι η επίδοση των διαπιστευτηρίων. Ακόμη κι αν ξεπερασθεί ο πρώτος σκόπελος και επιδώσει διαπιστευτήρια στο Προεδρικό Συμβούλιο, θα είναι εξαιρετικά προβληματική η κατάσταση όταν θα πρέπει να συνεργασθεί με τη μια ή με την άλλη κυβέρνηση.
Και βεβαίως εάν η επιλογή είναι για συνεργασία με την κυβέρνηση Ντμπεϊμπά αυτό θα σημαίνει ρήξη των σχέσεων με τον πρόεδρο της Βουλής Α. Σάλεχ, ενώ θα είναι και κίνηση η οποία θα προκαλέσει ενόχληση στο Κάιρο. Από την άλλη, και ενώ δεν έχει ξεκαθαρίσει το τοπίο και ο Ντμπεϊμπά αποτελεί συνομιλητή της Δύσης και ελέγχει τους κρατικούς θεσμούς, η συνεργασία του νέου πρεσβευτή με την κυβέρνηση της Σύρτης μπορεί να έχει άλλες σοβαρές παράπλευρες συνέπειες.
