Κβαντική Φυσική και Αριστερή Σκέψη και Πράξη

1,8K

του Ιωάννη Σαΐνη

Ο διάλογος της προοδευτικής διανόησης με την επιστήμη του καιρού της δεν είναι κάτι νέο. Από την απαρχή ακόμη της εμφάνισής της στο προσκήνιο, η προοδευτική διανόηση ενέταξε στους προβληματισμούς της και τα δεδομένα της επιστήμης.

Από αυτή τη ζωντανή, φιλαλήθη και εμμονικά, ας μου επιτραπεί η έκφραση, προσηλωμένης στα επιστημονικά δεδομένα διανόησης, δε διέλαθε της προσοχής της η τεράστια σημασία, αλλά και τα ανατρεπτικά χαρακτηριστικά της Κβαντικής θεωρίας, μιας θεωρίας που συγκλόνισε συθέμελα την κοσμοεικόνα της κλασικής Φυσικής.

Και πώς θα μπορούσε άλλωστε; Αυτός ο συθέμελος συγκλονισμός, αυτή η ριζική και θεμελιώδης ανατροπή της κλασικής κοσμοεικόνας, ήταν και είναι το καλύτερο επιστημονικό παράλληλο της πολιτικής επιδίωξης για την κοινωνική ανατροπή.

Για να καταλάβουμε τη σχέση της Κβαντικής Φυσικής με την καθημερινή μας ζωή, ο Σρέντιγκερ, ένας από τους θεμελιωτές αυτού του επιστημονικού τομέα, πρότεινε να σκεφτούμε το παρακάτω νοητικό πείραμα. Κάποιος λέει κλειδώνει μία γάτα σε ένα ατσάλινο κουτί-θάλαμο, μαζί με την εξής διάταξη, έναν μετρητή γκάιγκερ μπροστά στον οποίο υπάρχει μια ελάχιστη ποσότητα ραδιενεργής ουσίας, τόσο μικρής, που κατά τη διάρκεια μιας ώρας ένα από τα άτομα διασπάται, αλλά επίσης, ισοπίθανα, ίσως και όχι. Αν συμβεί το πρώτο, ο μετρητής ανιχνεύει τη ραδιενεργή διάσπαση, ενεργοποιείται και, μέσω ενός διακόπτη, απελευθερώνει ένα σφυρί που σπάει μια μικρή φιάλη με υδροκυάνιο.

Αν κάποιος αφήσει αυτό το σύστημα μόνο του για μια ώρα, μπορεί να υποθέσει ότι η γάτα είναι ακόμα ζωντανή, εάν στο μεταξύ δεν έχει διασπαστεί κάποιο άτομο.

Αν θέλουμε να μιλήσουμε με τη γλώσσα της Κβαντικής μηχανικής λέει ο Σρέντιγκερ, τότε πρέπει να θεωρήσουμε πως η γάτα είναι σε μία μικτή κατάσταση, δηλαδή είναι ταυτόχρονα και ζωντανή και νεκρή, με τις δύο καταστάσεις αναμεμιγμένες ή διάχυτες εξίσου!!

Αυτό που υπονοεί βέβαια ο Σρέντιγκερ είναι πως, αυτή «η μικτή κατάσταση», αφορά στην κατάσταση της γνώσης μας για το σύστημα και όχι στην κατάσταση της ίδιας της γάτας, η οποία είναι, είτε ζωντανή είτε νεκρή. Και βέβαια αυτό μπορούμε να το μάθουμε μόνο αν ανοίξουμε το κουτί.

Θαυμαστές του Σρέντιγκερ, η καθ’ ημάς Αριστερή Προοδευτική διανόηση, έχει επαναλάβει πολλές φορές το παραπάνω πείραμα, όχι βέβαια νοητικά, αλλά πρακτικά. Είναι άλλωστε λάτρεις της Πράξης, και η επιστημονική αλήθεια είναι γεγονός πως δεν αποκαλύπτεται με νοητικά πειράματα. Αυτό θα ήταν άλλωστε καθαρός ιδεαλισμός.

Κυκλοφορεί το νέο διπλό τεύχος του Άρδην με τριπλό αφιέρωμα

To μεγάλο Κβαντικό πείραμα με κωδικό: «Μουργκάνα 1948».

Για μία εκτενή ανάλυση του πειράματος σας παραπέμπω στο καταπληκτικό κείμενο του μεγάλου μας συγγραφέα Δημήτρη Χατζή (Μουργκάνα). Εδώ θα περιοριστώ σε μία περίληψη, για την οικονομία του χώρου και από σεβασμό για τον χρόνο σας.

Στη Μουργκάνα το 1948 έχει στηθεί το τέλειο σκηνικό του πειράματος. Εθνικός στρατός και «Δημοκρατικός» στρατός αλληλοσπαράζονται με μανία σε μία από τις πιο φονικές μάχες του εμφυλίου.

Ο Δ. Χατζής καταγράφει αντικειμενικά τα γεγονότα. Κάποια μέρα, όπως μας λέει, 180 περίπου στρατιώτες και αξιωματικοί του Εθνικού Στρατού πέφτουν σε ενέδρα και συλλαμβάνονται.

Το κουτί του Σρέντιγκερ κλείνει.

Μας πληροφορεί όμως ο Δ. Χατζής, «από μέσα», πως οι αξιωματικοί δικάστηκαν για τα εγκλήματα τους και εκτελέσθηκαν, ενώ στους φαντάρους δόθηκε η δυνατότητα να προσχωρήσουν στο «Δημοκρατικό» στρατό. Όσοι δεν προσχώρησαν αφέθηκαν ελεύθεροι, σύμφωνα με τον Χατζή.

Μπορούμε να αμφισβητήσουμε την ειλικρίνεια του μεγάλου μας συγγραφέα; Όχι βέβαια. Άλλωστε η ημερήσια διαταγή του 611 ΤΠ στο οποίο ανήκαν οι συλληφθέντες και που εκδόθηκε την ίδια μέρα, ρητώς αναφέρεται στην εξαφάνιση των 180 (176 για την ακρίβεια), που έκτοτε θεωρούνταν αγνοούμενοι.

Βέβαια, από αυτούς που ελευθερώθηκαν δεν επέστρεψε κανένας στο Τάγμα, αλλά τι να περιμένεις από δειλούς και πιεσμένους φαντάρους που σε αντίθεση με τους αντάρτες, όπως μας βεβαιώνει ο Χατζής, δεν ήξεραν γιατί πολεμούσαν. Θα πήραν μάλλον τα βουνά και θα εξαφανίσθηκαν, αφού πρώτα θα λιάστηκαν σε κάποια βουνίσια πλαγιά. Η κυμματοσυνάρτηση του Σρέντιγκερ δεν προβλέπει άλλωστε και αυτό το ενδεχόμενο, όπως μας διαβεβαίωσε πιο πρόσφατα και η σ. Τασία;

Είπαμε όμως πως, αν δεν ανοίξουμε το κουτί, δεν μπορούμε να ξέρουμε τι πραγματικά έχει συμβεί. Και το κουτί το άνοιξε, όχι ο μέγιστος των Ηπειρωτών συγγραφέων, αλλά ένας απλός τσοπάνος, 23 χρόνια μετά, όταν σε μία χαράδρα βρήκε έναν ομαδικό τάφο.

Οι σκελετοί του τάφου, ήταν όλοι δεμένοι με καλώδιο και με μια τρύπα στο κρανίο. Πόσοι ήταν οι σκελετοί που βρέθηκαν; Σημαντικό το ερώτημα, αλλά δεν είναι ένα ερώτημα που θα απασχολούσε έναν προοδευτικό διανοούμενο. Το σενάριο «Μουργκάνα 1948» είναι τόσο διαυγές και καθαρό, ως προς τους σκοπούς που εξυπηρετεί, που θα ήταν ιεροσυλία να θέτουμε τέτοια ερωτήματα σε αυτό το σημείο.

Προειδοποιώ τους διάφορους φιλελέρες και συντηρητικούς φίλους μου, πως η αγωνία τους να θεωρήσουν, για παράδειγμα, ως ανειλικρινές και διαστρεβλωτικό της πραγματικότητας το κείμενο ενός μεγίστου συγγραφέα της Αριστεράς για να το εντάξουν έτσι σε μία ευρύτερη προσπάθεια ανάδειξης της ψευδούς υπεροχής της σε αδιαμφισβήτητη ηθική κυριαρχία, με βρίσκει κάθετα αντίθετο.

Το σενάριο θα πρέπει να το δούμε ως έργο τέχνης και μόνο. Επιστημονικό έργο τέχνης. Ως Πειραματισμό μεγάλης κλίμακας πάνω στην Κβαντική θεωρία. Και ως τέτοιο θα πρέπει να το κρίνουμε.

Γιατί, αν δεν πράξουμε με αυτό τον τρόπο, θα παραβλέψουμε τα σημαντικά Επιστημονικά συμπεράσματα που αβίαστα συνάγονται και που κάθε φιλέρευνος και φιλαλήθης άνθρωπος θα ήθελε ξεκάθαρα να αναδειχθούν.

Επιστημονικά μιλώντας λοιπόν, το μεγάλο πείραμα καταλήγει στα παρακάτω σημαντικά συμπεράσματα:

1) Η Κβαντική θεωρία επιβεβαιώνεται περίτρανα πως ισχύει και για κοινωνικά φαινόμενα. Αν δεν ανοίξεις το κουτί, δεν μπορείς να προβλέψεις με ακρίβεια τι έχει συμβεί. Δηλαδή, η κατάσταση των υποκειμένων, μιλώντας πάντα Κβαντικά, μέχρι να ανοιχθεί το κουτί, είναι αυτή του νεκροζώντανου. Ταυτόχρονα δηλαδή και νεκρού και ζωντανού. Την επιβεβαίωση αυτή των συμπερασμάτων, ενός μέχρι πρότινος νοητικού πειράματος, την οφείλουμε αποκλειστικά σε αυτούς τους ευγενείς ανθρώπους.

2) Επιπρόσθετα, περαιτέρω επιβεβαίωση της Κβαντικής θεωρίας αποτελεί το γεγονός πως οι κατά τα άλλα «νεκροί» φαντάροι, έδιναν και συνέντευξη σε Αντάρτικο έντυπο, λίγο καιρό μετά την εκτέλεσή τους που, ειρήσθω εν παρόδω, επιβεβαιώθηκε το 1971, οπότε μεταξύ ’48 και ’71 βρίσκονταν σε κατάσταση νεκρού-ζωντανού. Παίζοντας με τέτοιους λεπτούς χειρισμούς της Κβαντικής πραγματικότητας, οι προοδευτικοί διανοούμενοι κατάφεραν να πάρουν και συνεντεύξεις από….ζόμπι!!

3) Η προοδευτική διανόηση μπορεί να πέσει έξω. Μπορεί δηλαδή, τα υποκείμενα να είναι νεκρά και να επιμένει πως είναι ζωντανά ή να μην υπάρχουν καν και να επιμένει πως είναι νεκρά (Δες περίπτωση Μαρίας του Έβρου). Αυτό όμως δεν είναι δείγμα ατέλειας της προοδευτικής αντίληψης. Είναι μία επιπλέον ξεκάθαρη επιβεβαίωση της Κβαντικής φύσης των φαινομένων. Άλλωστε η ίδια η κυμματοσυνάρτηση του Σρέντιγκερ δεν προβλέπει πολλαπλές δυνατότητες;

Νέες κυκλοφορίες από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις