Η επανάσταση της κατσαρόλας

1,K

του Μπ. Μπλάκγουελ, από το Άρδην τ. 42, Ιούνιος 2003

Μπουέ­νος Ά­ι­ρες, 21 Μαρ­τί­ου: Πε­ρί­ερ­γοι πε­ρα­στι­κοί στέ­κο­νται και κοι­τούν στη λε­ω­φό­ρο Κα­λά­ο, κα­θώς άν­δρες και γυ­ναί­κες αρ­χί­ζουν να ξη­λώ­νουν τις α­πα­γο­ρευ­τι­κές μπά­ρες μπρο­στά α­πό το γι­γα­ντιαί­ο ξε­νο­δο­χεί­ο Μπά­ουεν. Δυο α­στυ­νο­μι­κοί τους πα­ρα­κο­λου­θούν στην α­πέ­να­ντι πλευ­ρά του δρό­μου, χω­ρίς να ε­πεμ­βαί­νουν. Το ξε­νο­δο­χεί­ο των 224 δω­μα­τί­ων πα­ρα­μέ­νει κλει­στό για πά­νω α­πό έ­ναν χρό­νο και αυ­τοί που κα­θα­ρί­ζουν τώ­ρα τις ει­σό­δους του εί­ναι οι πρώ­ην υ­πάλ­λη­λοί του.

Με­τά α­πό έ­ναν χρό­νο α­πο­τυ­χη­μέ­νων δι­κα­στι­κών προ­σπα­θειών για την κα­τα­βο­λή της α­πο­ζη­μί­ω­σης και των δε­δου­λευ­μέ­νων, οι υ­πάλ­λη­λοι του Μπά­ουεν α­πο­φά­σι­σαν να συ­στή­σουν έ­ναν συ­νε­ται­ρι­σμό και να λει­τουρ­γή­σουν το ξε­νο­δο­χεί­ο υ­πό τον έ­λεγ­χό τους. Στην πρό­σο­ψη του κτη­ρί­ου, έ­χουν α­ναρ­τη­θεί πολ­λά πα­νό. Έ­να α­πό αυ­τά γρά­φει: “Κα­τα­λαμ­βά­νου­με, α­ντι­στε­κό­μα­στε, πα­ρά­γου­με-Το ξε­νο­δο­χεί­ο στα χέ­ρια των υ­παλ­λή­λων του”. Έ­να άλ­λο α­νή­κει στις ά­τυ­πες συ­νε­λεύ­σεις γει­το­νιών και έ­να τρί­το στο Ε­θνι­κό Κί­νη­μα τον Κα­τει­λημ­μέ­νωv Ε­πι­χει­ρή­σε­ων (M.N.E.R.). “Σκε­φτεί­τε πό­σες συ­να­ντή­σεις μπο­ρού­με να φι­λο­ξε­νή­σου­με ε­δώ”, λέ­ει μια υ­πάλ­λη­λος του ξε­νο­δο­χεί­ου κα­θώς περ­πα­τά­ει στους ά­δειους δια­δρό­μους του…

Α­δρά­χνο­ντας τη μέ­ρα
Τέ­τοιες σκη­νές εί­ναι αρ­κε­τά συ­χνές στην Αρ­γε­ντι­νή, έ­πει­τα α­πό την οι­κο­νο­μι­κή κα­τάρ­ρευ­ση του 2001. Πε­ρισ­σό­τε­ρα α­πό 160 ερ­γο­στά­σια και ε­πι­χει­ρή­σεις βρί­σκο­νται υ­πό κα­τά­λη­ψη α­πό τους υ­παλ­λή­λους και λει­τουρ­γούν κά­τω α­πό συ­νε­ται­ρι­στι­κό κα­θε­στώς. Οι συ­νε­ται­ρι­σμοί αυ­τοί α­πο­τε­λούν τη ρα­χο­κο­κκα­λιά μιας νέ­ας κοι­νω­νι­κής οι­κο­νο­μί­ας: Οι α­γρό­τες α­σχο­λού­νται με τις ορ­γα­νι­κές καλ­λιέρ­γειες, ε­νώ οι ά­νερ­γοι α­πα­σχο­λού­νται σε ερ­γο­στά­σια άρ­του ή σε χω­ρά­φια λα­χα­νι­κών. Πα­ράλ­λη­λα μ’ αυ­τές τις πα­ρα­γω­γι­κές δρα­στη­ριό­τη­τες έ­χουν α­να­πτυ­χθεί και διά­φο­ρα δί­κτυα δια­νο­μής, λα­ϊ­κές α­γο­ρές και μι­κρο­κα­τα­στή­μα­τα.

Α­νά­με­σα στα κα­τει­λημ­μέ­να ερ­γο­στά­σια συ­γκα­τα­λέ­γο­νται και το Ζα­νόν, το με­γά­λο ερ­γο­στά­σιο πα­ρα­γω­γής κε­ρα­μι­κών που βρί­σκε­ται στην ά­γο­νη ε­παρ­χί­α της Σά­ντα Κρούζ στη Πα­τα­γο­νί­α, το Μπρούκ­μαν, ερ­γο­στά­σιο πα­ρα­γω­γής υ­φα­σμά­των που βρί­σκε­ται στο Μπουέ­νος Ά­ι­ρες, έ­να ερ­γο­στά­σιο κα­τερ­γα­σί­ας α­λου­μι­νί­ου κα­θώς και πολ­λά κέ­ντρα υ­γεί­ας, πι­τσα­ρί­ες, ρε­στοράν και μι­κρές βιο­τε­χνί­ες που πα­ρά­γουν α­πό βι­βλί­α μέ­χρι πα­γω­τά, τυ­ρο­κο­μι­κά και μπι­σκό­τα. Σή­με­ρα, πά­νω α­πό 10.000 άν­θρω­ποι α­πα­σχο­λού­νται σ’ αυ­τές τις κα­τει­λημ­μέ­νες ε­πι­χει­ρή­σεις. Συ­νή­θως, οι κα­τα­λή­ψεις πραγ­μα­το­ποιού­νται ό­ταν χρε­ο­κο­πούν οι ε­ται­ρεί­ες που λει­τουρ­γού­σαν τις ε­πι­χει­ρή­σεις, ό­ταν η ερ­γο­δο­σί­α έ­χει πολ­λούς μή­νες να κα­τα­βάλ­ει τα δε­δου­λευ­μέ­να ή ό­ταν οι ε­ται­ρεί­ες αρ­χί­ζουν να εκ­ποιούν τον ε­ξο­πλι­σμό της ε­πι­χεί­ρη­σης.

Πνιγ­μέ­νη α­πό τα χρέ­η, η ερ­γο­δο­σί­α του ερ­γο­στα­σί­ου Μπρούκ­μαν α­πο­χώ­ρη­σε α­πό την δια­πραγ­μά­τευ­ση με τους ερ­γα­ζό­με­νους για την κα­τα­βο­λή των δε­δου­λευ­μέ­νων και α­πλά ε­ξα­φα­νί­στη­κε. Ύ­στε­ρα, λί­γες μέ­ρες πριν η “ε­πα­νά­στα­ση της κα­τσα­ρό­λας” ο­δη­γή­σει στην πα­ραί­τη­ση του Αρ­γε­ντί­νου προ­έ­δρου Φερ­νά­ντο ντε λα Ρού­α, το προ­σω­πι­κό του ερ­γο­στα­σί­ου Μπρούκ­μαν α­πο­φά­σι­σε να κα­τα­σκη­νώ­σει έ­ξω α­πό τις ε­γκα­τα­στά­σεις της ε­πι­χεί­ρη­σης μέ­χρι να ξα­να­εμ­φα­νι­στεί η ερ­γο­δο­σί­α. Έ­πει­τα α­πό δυο βδο­μά­δες α­να­μο­νής, οι ερ­γά­τες α­πευ­θύν­θη­καν στους πω­λη­τές των προ­ϊ­ό­ντων της ε­ται­ρεί­ας και τους ρώ­τη­σαν ε­άν α­κό­μα εν­δια­φέ­ρο­νται να δια­θέ­τουν τα προ­ϊ­ό­ντα της φίρ­μας. Το ερ­γο­στά­σιο σύ­ντο­μα λει­τούρ­γη­σε κά­τω α­πό τον έ­λεγ­χο των ερ­γα­τών και η διά­θε­ση των προ­ϊ­ό­ντων υ­πο­βο­η­θή­θη­κε α­πό τα δί­κτυα α­νταλ­λα­γών των συ­νε­λεύ­σε­ων γει­το­νιάς του Μπουέ­νος Ά­ι­ρες. Σε πο­λύ σύντομο χρο­νι­κό διά­στη­μα, οι 50 ερ­γά­τες ε­ξα­σφά­λι­σαν τους μι­σθούς τους στα ε­πί­πε­δα του 1995 και πλή­ρω­σαν ε­πί­σης το με­γά­λο χρέ­ος της ε­πι­χεί­ρη­σης στην ε­ται­ρεί­α η­λε­κτρο­δό­τη­σης. Έ­να μή­να με­τά, οι ι­διο­κτή­τες της ε­πι­χεί­ρη­σης εμφα­νί­στη­καν και ζή­τη­σαν να ε­πα­να­κτή­σουν τον έ­λεγ­χο του ερ­γο­στα­σί­ου. Φυ­σι­κά, οι ερ­γά­τες τους έ­δει­ξαν την πόρ­τα.

Ο Σή­λια, έ­νας ερ­γά­της της ε­πι­χεί­ρη­σης λέ­ει: “Το πρό­βλη­μα για τους ερ­γο­δό­τες εί­ναι ό­τι οι ερ­γα­ζό­με­νοι έ­χουν ή­δη δο­κι­μά­σει τον α­πα­γο­ρευ­μέ­νο καρ­πό: Τώ­ρα ξέ­ρου­με πό­σο κο­στί­ζουν οι πρώ­τες ύ­λες, πό­σο που­λιού­νται τα προ­ϊ­ό­ντα, πό­σα κερ­δί­ζει το ερ­γο­στά­σιο. Πλέ­ον, ξέ­ρου­με πώς να διοι­κού­με έ­να ερ­γο­στά­σιο”.

Σε μια πα­ρό­μοια πε­ρί­πτω­ση, η κα­τά­λη­ψη του ερ­γο­στα­σί­ου Ζα­νόν ήλ­θε με­τά α­πό μή­νες α­πλή­ρω­των μι­σθών, ό­ταν το ερ­γο­στά­σιο πα­ρή­γα­γε πο­λύ μι­κρές πο­σό­τη­τες και πολ­λοί ερ­γα­ζό­με­νοι εί­χαν α­πο­λυ­θεί. Με­τά α­πό την κα­τά­λη­ψη, η πα­ρα­γω­γή έ­χει αυ­ξη­θεί και οι 270 ερ­γα­ζό­με­νοι του ερ­γο­στα­σί­ου πλη­ρώ­νο­νται τα­κτι­κά. Ε­πί­σης, το Ζα­νόν εί­ναι το πρώ­το ερ­γο­στά­σιο που προ­χώ­ρη­σε και σε αύ­ξη­ση των θέ­σε­ων ερ­γα­σί­ας, προ­σλαμ­βά­νο­ντας 20 ά­το­μα α­πό τις το­πι­κές ορ­γα­νώ­σεις α­νέρ­γων.

Α­ντι­μέ­τω­ποι με το νό­μο
Ε­νώ η κα­τά­λη­ψη ε­νός ερ­γο­στα­σί­ου εί­ναι κατ’ αρ­χήν μια ελ­κυ­στι­κή πρά­ξη, οι νο­μι­κές κυ­ρώ­σεις που α­κο­λου­θούν λει­τουρ­γούν εκ­φο­βι­στι­κά. Οι κα­τα­λη­ψί­ες α­ντι­με­τω­πί­ζουν συ­χνά τις μη­νύ­σεις των πρώ­ην ι­διο­κτη­τών και των με­τό­χων. Στην πε­ρί­πτω­ση του ερ­γο­στα­σί­ου Ζα­νόν, αυ­τές ξε­περ­νούν τις 400. Ε­ξαι­τί­ας του πο­λύ­πλο­κου και συ­χνά διε­φθαρ­μέ­νου νο­μι­κού συ­στή­μα­τος της Αρ­γε­ντι­νής, οι μη­νύ­σεις μπο­ρούν να ε­ξε­λι­χθούν σε α­στυ­νο­μι­κές ε­πι­δρο­μές που με τη σει­ρά τους προ­κα­λούν την παύ­ση της λει­τουρ­γί­ας κα­θώς οι ερ­γα­ζό­με­νοι ε­πι­στρα­τεύ­ουν πο­λι­τι­κά και νο­μι­κά μέ­σα για να α­να­τρέ­ψουν τις α­πο­φά­σεις τις α­να­κα­τά­λη­ψης.

Οι ερ­γά­τες ξο­δεύ­ουν τό­σο χρό­νο για να α­πο­κρού­σουν τις νο­μι­κές και α­στυ­νο­μι­κές ε­πι­θέ­σεις που συ­χνά δεν τους α­πο­μέ­νει χρό­νος για να δου­λέ­ψουν. Η ε­μπει­ρί­α της ο­λο­νύ­κτιας δια­μο­νής στο ερ­γο­στά­σιο, με τον μό­νι­μο φό­βο της α­στυ­νο­μι­κής ε­πι­δρο­μής να την συ­νο­δεύ­ει, έ­χει με­γά­λο ψυ­χο­λο­γι­κό κό­στος για τους ερ­γα­ζό­με­νους του ερ­γο­στα­σί­ου Μπρούκ­μαν. Οι προ­σπά­θειές τους να α­πο­κρού­σουν την ε­πι­δρο­μή της α­στυ­νο­μί­ας για την έ­ξω­ση α­παί­τη­σαν δυο φο­ρές την κι­νη­το­ποί­η­ση χι­λιά­δων συ­μπα­ρα­στα­τών, ε­νώ οι ί­διοι οι ερ­γά­τες α­λυ­σο­δέ­θη­καν στις πύ­λες του ερ­γο­στα­σί­ου.

Τα νο­μι­κά ε­μπό­δια έ­χουν ο­δη­γή­σει πολ­λά ερ­γο­στά­σια σε νέ­α προ­βλή­μα­τα: “Ε­πει­δή δεν ή­μα­στε νο­μι­κά κα­το­χυ­ρω­μέ­νη ε­πι­χεί­ρη­ση, οι με­γά­λοι πε­λά­τες δεν α­πευ­θύ­νο­νται σε μας για φο­ρο­λο­γι­κούς λό­γους” λέ­ει ο Κί­κο, έ­νας ερ­γά­της του ερ­γο­στα­σί­ου Ζα­νόν.

Ε­νώ με­ρι­κοί κα­τα­λη­ψί­ες, ό­πως αυ­τοί του Ζα­νόν και του Μπρούκ­μαν, ζη­τούν την κρα­τι­κο­ποί­η­ση των ε­πι­χει­ρή­σε­ών τους δί­χως την αλ­λα­γή του κα­θε­στώ­τος της αυ­το­δια­χεί­ρι­σης, οι πε­ρισ­σό­τε­ροι αι­σθά­νο­νται ή­δη α­σφα­λείς μέ­σα στο κα­θε­στώς των αυ­το­δια­χει­ρι­ζό­με­νων συ­νε­ται­ρι­σμών. Με­ρι­κοί α­πό αυ­τούς πιέ­ζουν να κα­το­χυ­ρω­θεί και νο­μι­κά το δι­καί­ω­μα στην αυ­το­δια­χεί­ρι­ση των ερ­γο­στα­σί­ων. Το άρ­θρο 17 του αρ­γε­ντί­νι­κου Συ­ντάγ­μα­τος ο­ρί­ζει τη δυ­να­τό­τη­τα πα­ρα­χώ­ρη­σης της ι­διο­κτη­σί­ας σε κοι­νω­νι­κούς συ­νε­ται­ρι­σμούς, ό­ταν κρί­νε­ται ό­τι αυ­τή λει­τουρ­γεί προς το “δη­μό­σιο συμ­φέ­ρον”. Το Ε­θνι­κό Κί­νη­μα των Κα­τει­λημ­μέ­νων Ερ­γο­στα­σί­ων (MNER) πιέ­ζει για την πρό­τα­ση ε­νός νό­μου που θα με­τα­βι­βά­ζει απ’ ευ­θεί­ας τις ε­πι­χει­ρή­σεις στους υ­παλ­λή­λους σε πε­ρι­πτώ­σεις χρε­ωκοπί­ας.

Ε­πι­πλέ­ον, πέ­ρα α­πό τη δυ­σκο­λί­α των νο­μι­κών κυ­ρώ­σε­ων, οι ερ­γά­τες σχε­δόν πο­τέ δεν δια­θέ­τουν κά­ποιο κε­φά­λαιο για να το ε­πεν­δύ­σουν στην α­γο­ρά πρώ­των υ­λών, στη συ­ντή­ρη­ση των μη­χα­νη­μά­των ή στην πλη­ρω­μή των μι­σθών. Στο ξε­νο­δο­χεί­ο Μπά­ουεν, ό­ταν έ­φυ­γε η ερ­γο­δο­σί­α, πή­ρε μα­ζί της ό­λα τα κο­μπιού­τερ, τα τη­λέ­φω­να, τις κουρ­τί­νες και κά­θε έ­πι­πλο α­ξί­ας α­πό το κτή­ριο. Στο ερ­γο­στά­σιο Ζα­νόν, η ερ­γά­τες πρέ­πει να δα­πα­νή­σουν έ­να με­γά­λο πο­σό για την ε­πι­διόρ­θω­ση μιας α­πό τις με­γά­λες μη­χα­νές.

Βέ­βαια, πέ­ρα α­πό ό­λα αυ­τά, η Αρ­γε­ντι­νή συ­νε­χί­ζει να βυ­θί­ζε­ται σε μια οι­κο­νο­μι­κή κρί­ση. Έ­τσι, ε­νώ οι νέ­ες, κα­τει­λημ­μέ­νες ε­πι­χει­ρή­σεις εί­ναι λι­γό­τε­ρο δα­πα­νη­ρές, α­πο­φεύ­γο­ντας τους ψη­λούς μι­σθούς της διοί­κη­σης και τα με­ρί­σμα­τα των με­τό­χων, τί­πο­τα δεν μπο­ρεί να εγ­γυ­η­θεί ό­τι κά­τω α­πό τον έ­λεγ­χο των ερ­γα­τών θα έ­χουν με­γα­λύ­τε­ρη ε­μπο­ρι­κή ε­πι­τυ­χί­α απ’ ό­,τι εί­χαν πριν.

Μια νέ­α κοι­νω­νι­κή αλ­λη­λεγ­γύ­η

Σ’ αυ­τό α­κρι­βώς το ση­μεί­ο συμ­βάλ­λει η νέ­α κοι­νω­νι­κή οι­κο­νο­μί­α της Αρ­γε­ντι­νής. Η ερ­γά­τες του Ζα­νόν πα­ρά­γουν έ­να ι­διαί­τε­ρο εί­δος τού­βλων που εί­ναι γνω­στά ως “Μα­πού­τσε”. Τα τού­βλα πή­ραν το ό­νο­μά τους α­πό μια μι­κρή φυ­λή που κατοικεί στα πε­ρί­χω­ρα της ε­παρ­χί­ας, για­τί βα­σί­ζο­νται σε πα­ρα­δο­σια­κά σχέ­δια των ι­θα­γε­νών. Οι πω­λή­σεις του ερ­γο­στα­σί­ου, διευ­θύ­νο­νται α­πό την ορ­γά­νω­ση “Μη­τέ­ρες της πλα­τεί­ας ντε Μά­γιο”, που ι­δρύ­θη­κε α­πό τις οι­κο­γέ­νειες των α­γνο­ου­μέ­νων του στρα­τιω­τι­κού κα­θε­στώ­τος που ε­πι­βλή­θη­κε στην Αρ­γε­ντι­νή κα­τά τις δε­κα­ε­τί­ες του 1970 και 1980. Οι “Μη­τέ­ρες” σκο­πεύ­ουν τώ­ρα να χρη­σι­μο­ποι­ή­σουν τις διε­θνείς τους ε­πα­φές για να προ­ω­θή­σουν τα προ­ϊ­ό­ντα του Ζα­νόν σε ό­λο τον κό­σμο. Ε­πί­σης, έ­χουν συ­στή­σει μια νο­μι­κή ο­μά­δα που προ­σπα­θεί να ά­ρει τις νο­μι­κές κυ­ρώ­σεις που πα­ρε­νο­χλούν τη λει­τουρ­γί­α του ερ­γο­στα­σί­ου. Τον Μάρ­τιο, οι “Μη­τέ­ρες της πλα­τεί­ας ντε Μά­γιο” είχαν την πρώ­τη ε­πι­τυ­χί­α ε­ξα­σφα­λί­ζο­ντας την πώ­λη­ση ε­νός με­γά­λου στοκ στις α­λυ­σί­δες κα­τα­στη­μά­των “Easy DIY” της Αρ­γε­ντι­νής. “Έ­χου­με συμ­φω­νή­σει τη διά­θε­ση 140.000 τ.μ. τού­βλων α­ξί­ας στα κα­τα­στή­μα­τα “Easy DIY”, που θα μας α­πο­φέ­ρουν πε­ρί­που 1,5 ε­κα­τομ­μύ­ρια πέ­σος το μή­να”, λέ­ει ο Σέρ­τζιο Σκο­κλέ­ντερ α­πό την ορ­γά­νω­ση “Ε­πα­νά­στα­ση κι ελ­πί­δα” – μια ορ­γά­νω­ση-ο­μπρέ­λα που έ­χει το ρό­λο του συμ­βού­λου στις κοι­νω­νι­κές ε­πι­χει­ρή­σεις που έ­χουν ι­δρύ­σει οι “Μη­τέ­ρες”. “Ο ε­πό­με­νος στό­χος μας εί­ναι να ξε­κι­νή­σου­με τις ε­ξα­γω­γές δια μέ­σου των διε­θνών σχέ­σε­ων που έ­χει η ορ­γά­νω­ση των “Μη­τέ­ρων””. Εν τω με­τα­ξύ, το ερ­γο­στά­σιο Ζα­νόν έ­χει λαν­σά­ρει άλ­λα δυο προ­ϊ­ό­ντα, τις “πέ­τρες του βορ­ρά” και το “ερ­γο­στά­σιο χω­ρίς α­φε­ντι­κά”.

Βέ­βαια, ε­κτός α­πό αυ­τήν την πε­ρί­πτω­ση, υ­πάρ­χουν και πιο ρι­ζο­σπα­στι­κοί πει­ρα­μα­τι­σμοί. Πί­σω α­πό μια κα­τει­λημ­μέ­νη πι­τσα­ρί­α στη γει­το­νιά του πάρ­κου Α­βε­λα­νέ­δα, γύ­ρω στα 30 ά­το­μα συ­ζη­τούν σ’ έ­να κύ­κλο. Εί­ναι μέ­λη της Έ­νω­σης για μια κοι­νω­νι­κή οι­κο­νο­μί­α – έ­να συ­ντο­νι­στι­κό ό­που συμ­με­τέ­χουν εκ­πρό­σω­ποι δε­κά­δων συ­νε­λεύ­σε­ων γει­το­νιάς που δρουν στο Μπουέ­νος Ά­ι­ρες.

Ο Αλ­μπέρ­το, α­πό τη συ­νέ­λευ­ση της Nunez Saavedra, λέ­ει: “Αυ­τό που προ­σπα­θού­με να κά­νου­με εί­ναι να ε­πι­ση­μά­νου­με ό­λες τις πτυ­χές της πα­ρα­γω­γι­κής δια­δι­κα­σί­ας που βρί­σκο­νται στα χέ­ρια των κοι­νω­νι­κών κι­νη­μά­των, να τις συν­δέ­σου­με κι έ­πει­τα να κα­λύ­ψου­με, με τη δη­μιουρ­γί­α νέ­ων ε­πι­χει­ρή­σε­ων, τα κε­νά.”

Μια α­πό τις πρώ­τες δρα­στη­ριό­τη­τες της Έ­νω­σης για την κοι­νω­νι­κή οι­κο­νο­μί­α εί­ναι να ε­πι­ση­μά­νει ό­λες τις α­νά­γκες διά­θε­σης των προ­ϊ­ό­ντων των κα­τει­λημ­μέ­νων ε­πι­χει­ρή­σε­ων και να προσ­διο­ρί­σει ποιες α­πό αυ­τές μπο­ρούν να ι­κα­νο­ποι­η­θούν α­πό άλ­λες κα­τει­λημ­μέ­νες ε­πι­χει­ρή­σεις ή α­πό δί­κτυα α­νέρ­γων. Ό­που οι α­νά­γκες δεν μπο­ρούν να κα­λυ­φθούν α­πό τα ε­ναλ­λα­κτι­κά δί­κτυα διά­θε­σης, πραγ­μα­το­ποιεί­ται μια έ­ρευ­να για το κα­τά πό­σο μπο­ρεί να στη­θεί έ­νας νέ­ος συ­νε­ται­ρι­σμός. Με­ρι­κά α­πό τα σχέ­δια που βρί­σκο­νται στο πρώ­το στά­διο πραγ­μα­το­ποί­η­σης εί­ναι έ­νας συ­νε­ται­ρι­σμός που κα­τα­σκευά­ζει η­λια­κούς συλ­λέ­κτες κι έ­νας άλ­λος που ε­πι­διορ­θώ­νει τα χα­λα­σμέ­να κο­μπιού­τερ για να τα προ­ω­θή­σει ξα­νά στις νέ­ες ε­πι­χει­ρή­σεις. “Η ι­δέ­α εί­ναι να προ­σαρ­μό­σου­με την κοι­νω­νι­κή πα­ρα­γω­γή ώ­στε να πε­τύ­χου­με έ­ναν βαθ­μό αυ­τάρ­κειας που θα α­πο­τρέ­πει την α­γο­ρά των προ­μη­θειών α­πό τις με­γά­λες κα­πι­τα­λι­στι­κές ε­πι­χει­ρή­σεις”, λέ­ει ο Αλ­μπέρ­το.

Μπο­ρεί κα­νείς να δει εμ­βρυα­κές μορ­φές αυ­τού του εί­δους να λει­τουρ­γούν στην πρά­ξη α­κό­μα και σή­με­ρα. Οι καλ­λιερ­γη­τές α­πό την ορ­γά­νω­ση “Μο­κά­σε” στην ε­παρ­χί­α του Σα­ντιά­γο ντελ Ε­στέ­ρο προ­μη­θεύ­ουν κάρ­βου­νο και “yerba mate” (έ­να εί­δος λα­τι­νο­α­με­ρι­κά­νι­κου βο­τά­νου) στις ορ­γα­νώ­σεις α­νέρ­γων των ε­ξα­θλιω­μέ­νων προ­α­στί­ων του Μπουέ­νος Ά­ι­ρες. Τα προ­ϊ­ό­ντα αυ­τά χρη­σι­μο­ποιού­νται στις κοι­νο­τι­κές κου­ζί­νες της πε­ριο­χής. Η α­νταλ­λα­γή των προ­ϊ­ό­ντων γί­νε­ται με λί­γα χρή­μα­τα αλ­λά κυ­ρί­ως η “Μο­κά­σε” πλη­ρώ­νε­ται σε εί­δος, με άλ­λα προ­ϊ­ό­ντα. Ο εκ­δο­τι­κός οί­κος Τσι­λα­βέρ τυ­πώ­νει ε­φη­με­ρί­δες, α­φί­σες και μπρο­σού­ρες για τις πε­ρισ­σό­τε­ρες κοι­νω­νι­κές κι­νή­σεις του Μπουέ­νος Ά­ι­ρες. Ε­πί­σης, έ­να με­γά­λο ερ­γο­στά­σιο άρ­του, που λει­τούρ­γη­σε κά­τω α­πό τον έ­λεγ­χο των το­πι­κών συ­νε­λεύ­σε­ων και των α­σθε­νών του υ­πό διά­λυ­ση ψυ­χια­τρι­κού α­σύ­λου Borda, πα­ρά­γει γύ­ρω στα 25.000 κι­λά ψω­μί την η­μέ­ρα κα­λύ­πτο­ντας έ­τσι τις α­νά­γκες των πε­ρισ­σό­τε­ρων κοι­νο­τι­κών κα­ντι­νών του Μπουέ­νος Ά­ι­ρες. Τέ­λος, το προ­σω­πι­κό της κλι­νι­κής Portugesa και μια ο­μά­δα αλ­λη­λέγ­γυων για­τρών κα­τέ­λα­βε τα κτή­ρια της κλι­νι­κής και βρή­κε μέ­σα πλή­ρη ε­ξο­πλι­σμό (α­κό­μα και έ­να πλή­ρως ε­ξο­πλι­σμέ­νο χει­ρουρ­γεί­ο και μο­νά­δα ε­ντα­τι­κής θε­ρα­πεί­ας). Η ι­δέ­α που έ­χουν εί­ναι να το χρη­σι­μο­ποι­ή­σουν ως τη βά­ση για έ­να νέ­ο σύ­στη­μα πρό­νοιας για τους ερ­γα­ζό­με­νους στις κα­τει­λημ­μέ­νες ε­πι­χει­ρή­σεις μιας και οι τε­λευ­ταί­οι δεν έ­χουν κα­μί­α κά­λυ­ψη σή­με­ρα.

Η Έ­νω­ση για την Κοι­νω­νι­κή Οι­κο­νο­μί­α σκο­πεύ­ει να προ­χω­ρή­σει α­κό­μα μα­κρύ­τε­ρα. Έ­χει προ­χω­ρή­σει στη δη­μιουρ­γί­α ε­νός δια­κρι­τι­κού, α­να­γνω­ρι­στι­κού σή­μα­τος που θα πι­στο­ποιεί την πα­ρα­γω­γή των προ­ϊ­ό­ντων α­πό συ­νε­ται­ρι­σμούς και κοι­νω­νι­κά κι­νή­μα­τα. Το ει­δι­κό σή­μα θα πι­στο­ποιεί ε­πί­σης την ποιό­τη­τα των προ­ϊ­ό­ντων και τις ά­ρι­στες συν­θή­κες ερ­γα­σί­ας κά­τω α­πό τις ο­ποί­ες πα­ρά­χθη­καν.

Η διά­θε­ση των προ­ϊ­ό­ντων θα γί­νε­ται, πέ­ρα α­πό τα ε­ναλ­λα­κτι­κά δί­κτυα, και μέ­σα α­πό κα­τει­λημ­μέ­να σού­περ-μάρ­κετ ό­πως αυ­τό του Tigre και του Cayteano, που βρί­σκο­νται στη πό­λη Ρο­ζά­ριο και στην ε­παρ­χί­α του Μπουέ­νος Ά­ι­ρες, α­ντί­στοι­χα. Η Έ­νω­ση έ­χει πρό­σφα­τα κα­τα­λά­βει έ­να με­γά­λο ά­δειο κτή­ριο και τον δρό­μο που κεί­ται μπρο­στά του στο Πα­λέρ­μο του Μπουέ­νος Ά­ι­ρες, και θα τα δια­θέ­σει στις συ­νε­λεύ­σεις γει­το­νιάς και στα δί­κτυα α­νέρ­γων της πε­ριο­χής για να διορ­γα­νώ­νουν τις “α­γο­ρές αλ­λη­λεγ­γύ­ης” ό­που και θα πω­λούν τα προ­ϊ­ό­ντα τους. Ε­πί­σης, η Έ­νω­ση πρό­κει­ται να στή­σει μια με­γά­λη λα­ϊ­κή α­γο­ρά ό­που θα μπο­ρούν να δια­θέ­τουν τα προ­ϊ­ό­ντα τους οι πα­ρα­γω­γοί ορ­γα­νι­κών τρο­φών α­πό τα προ­ά­στια και την πε­ρι­φέ­ρεια της πρω­τεύ­ου­σας. Τέ­λος, η Έ­νω­ση δια­θέ­τει η ί­δια στην α­γο­ρά έ­να “κα­λά­θι αλ­λη­λεγ­γύ­ης” με προ­ϊ­ό­ντα που πα­ρά­γουν μια σει­ρά κοι­νω­νι­κών ε­πι­χει­ρή­σε­ων.
Για να προ­ω­θή­σει τις δρα­στη­ριό­τη­τές της, η Έ­νω­ση έ­χει δια­μορ­φώ­σει μια πο­λύ­πλο­κη ι­στο­σε­λί­δα η ο­ποί­α και θα προ­βάλ­λει μέ­σα α­πό το δια­δί­κτυο ό­λες τις δρα­στη­ριό­τη­τες των κοι­νω­νι­κών ε­πι­χει­ρή­σε­ων έ­τσι ώ­στε να προ­ω­θή­σει τη με­γα­λύ­τε­ρη συ­νερ­γα­σί­α ­με­τα­ξύ τους.

Φυ­σι­κά, πε­ρισ­σό­τε­ρο πο­λύ­πλο­κη α­πό την ορ­γά­νω­ση των ε­πι­χει­ρή­σε­ων εί­ναι η α­να­ζή­τη­ση πρώ­των υ­λών που θα κι­νή­σουν την κοι­νω­νι­κή οι­κο­νο­μί­α. Ό­πως ε­πι­ση­μά­να­με και πα­ρα­πά­νω, οι ερ­γά­τες δεν δια­θέ­τουν τα κε­φά­λαια για να ε­πεν­δύ­σουν στην α­γο­ρά πρώ­των υ­λών. Οι ι­διω­τι­κές τρά­πε­ζες της Αρ­γε­ντι­νής αρ­νού­νται να δα­νεί­σουν στους κοι­νω­νι­κούς συ­νε­ται­ρι­σμούς ε­νώ τα το­πι­κά ε­πι­τό­κια εί­ναι α­πα­γο­ρευ­τι­κά. Α­πό την άλ­λη, η κυ­βέρ­νη­ση α­παι­τεί, σε α­ντάλ­λαγ­μα για τη συμ­βο­λή της, την πο­λι­τι­κή στή­ρι­ξη στις ε­πό­με­νες ε­κλο­γές.

Μπρο­στά σ’ αυ­τήν την κα­τά­στα­ση, η Έ­νω­ση για την Κοι­νω­νι­κή Οι­κο­νο­μί­α προ­τί­θε­ται να ι­δρύ­σει μια τρά­πε­ζα ε­πεν­δύ­σε­ων που θα εγ­γυά­ται μια ε­λά­χι­στη ε­πι­στρο­φή των ε­πεν­δυό­με­νων χρη­μά­των και θα κα­τα­νέ­μει τους πό­ρους της σύμ­φω­να με τις α­νά­γκες των κοι­νω­νι­κών ε­πι­χει­ρή­σε­ων. Η τρά­πε­ζα θα βα­σί­ζε­ται κυ­ρί­ως στις συ­νει­σφο­ρές των αλ­λη­λέγ­γυων Αρ­γε­ντι­νών του ε­σω­τε­ρι­κού και της δια­σπο­ράς, της Ι­τα­λί­ας και της Ι­σπα­νί­ας.

Σα­φέ­στα­τα, οι κοι­νω­νι­κές ε­πι­χει­ρή­σεις δεν σκο­πεύ­ουν να ε­ξε­λι­χθούν σε μι­κρο­γρα­φί­α των ε­πι­χει­ρή­σε­ων που ε­κτό­πι­σαν, ού­τε εί­ναι δια­τε­θει­μέ­νες να υ­ιο­θε­τή­σουν τη λο­γι­κή της α­γο­ράς. Α­ντί­θε­τα, η πα­ρου­σί­α τους δεν νο­εί­ται έ­ξω α­πό τα πλαί­σια του αρ­γε­ντί­νι­κου κι­νή­μα­τος που συ­νέ­βα­λε στην δη­μιουρ­γί­α τους.

Ως προς αυ­τό, ο Αλ­μπέρ­το ση­μειώ­νει: “Εί­ναι η δια­φο­ρά με­τα­ξύ του να που­λάς α­πο­μι­μή­σεις Nike και το να δια­θέ­τεις δερ­μά­τι­να πα­πού­τσια κα­τα­σκευα­σμέ­να α­πό τα δί­κτυα α­νέρ­γων. Αυ­τή η δια­φο­ρά θα γί­νει αι­σθη­τή μό­νο στα πλαί­σια της ε­πέ­κτα­σης ε­νός ρεύ­μα­τος πλα­τιάς με­ταρ­ρύθ­μι­σης και βα­θιάς αλ­λα­γής”.

Ό­πως το θέ­τει και ο Ζωρ­ζ Μι­ρακ­κιό­λε α­πό τη συ­νέ­λευ­ση της Espacio de Proyectos… “Δεν υ­πάρ­χει κα­νέ­να ι­διαί­τε­ρο νό­η­μα στην ί­δρυ­ση ε­νός συ­νε­ται­ρι­σμού που θα ε­ξα­σφα­λί­ζει μό­νο τα μέ­λη του. Αυ­τό που προ­σπα­θού­με να κά­νου­με εί­ναι να επινοήσουμε νέ­ες πρα­κτι­κές, νέ­ες μορ­φές συ­νερ­γα­σί­ας που θα ε­πι­τρέ­ψουν στους αν­θρώ­πους να δου­λεύ­ουν έ­ξω α­πό τις ε­ξαρ­τη­μέ­νες σχέ­σεις ερ­γα­σί­ας”.

• Ο Μπεν Μπλάκ­γουελ εί­ναι έ­νας α­νε­ξάρ­τη­τος δη­μο­σιο­γρά­φος με έ­δρα το Μπουέ­νος Ά­ι­ρες.

Μτφ: Γ. Ρακκάς