Για τη σύγχρονη αντίληψη, η εικόνα του σύμπαντος και η άποψη που πρέπει να σχηματίσουμε για τον άνθρωπο και την υπόστασή του είναι αυστηρά διαχωρισμένες, αφού το καθεστώς του ανθρώπου είναι αυτό ενός υποκειμένου ξεκομμένου από το σύμπαν, αντιπαρατιθέμενου στο αντικείμενο, κυρίαρχου της φύσης. Όμως, στην ελληνική αντίληψη για τον κόσμο, αυτή η μοντέρνα διεκδίκηση μιας αυτόνομης σφαίρας που θα ανήκει αποκλειστικά στον άνθρωπο και ο ουσιαστικός δυϊσμός ανάμεσα στη φυσική τάξη και τον κόσμο της ελευθερίας που αυτή απαιτεί θα φαίνονταν τελείως αδικαιολόγητοι. Η ελληνική σκέψη, βασισμένη ολοκληρωτικά στη γεωμετρική σύλληψη της φύσης και του κόσμου, δεν μπόρεσε ποτέ, ή μάλλον δεν θέλησε ποτέ, να επεξεργαστεί μια φιλοσοφία της ιστορίας με τη σύγχρονη έννοια του όρου.
Αν και οι Έλληνες υπήρξαν οι πρώτοι που έδωσαν στην ιστορία το κύρος της επιστήμης, ο απόλυτα κοσμικός (με την ελληνική σημασία του όρου) ανθρωπισμός τους τους απέτρεπε από το να θεωρήσουν αυτό το βασίλειο της ανθρώπινης αυθαιρεσίας καθ’ εαυτό και για τον εαυτό του έξω από τη φύση, χειραφετημένο από τη φύση. Κάθε αυθεντική φιλοσοφία της ιστορίας είναι πρώτα απ’ όλα και πάνω απ’ όλα μια “μετα-φυσική” ή μια “υπερ-φυσική”, με την έννοια ότι αποδίδει τα πρωτεία στον ιστορικό χρόνο απέναντι στον φυσικό χώρο και βλέπει στο ιστορικό γεγονός την υλοποίηση μιας αξίας και την ολοκλήρωση μιας ιδέας της σωτηρίας διαφορετικές από αυτές που μπορούμε να αναζητήσουμε και να βρούμε στην αιώνια τάξη της φύσης.
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΕ PDF
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ – περιοδικό Άρδην τ. 43, σελ. 22-41
Κ. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Κ.Π., ΠΛΑΤΩΝ Ο ΕΙΔΩΣ
Κ.Π., ΡΗΞΗ ΜΕ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ
Κ.Π., ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΘΕΑΤΡΟΚΡΑΤΙΑ
Γ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑΣ, ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Θ. ΖΙΑΚΑΣ ΜΑΖΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ